Kizomba, której nazwa w języku kimbundu oznacza „Festa” (impreza/święto), jest popularnym tańcem miejskim Angoli. Aby zrozumieć, czym jest ten zmysłowy styl taneczny, należy jasno określić jego granice i to, czym on z pewnością nie jest, a także rozwiać mity dotyczące jego charakteru.
- Kizomba nie jest tradycyjną muzyką Angoli
Prawdziwa muzyka angolska to muzyka etniczna, charakteryzująca się brakiem fuzji rytmów, grana na tradycyjnych instrumentach. Była ona postrzegana przez Portugalczyków jako „muzyka musseque” (muzyka tubylcza).
Natomiast muzyka Kizomba nie jest czystą formą etniczną. Jest ona rezultatem rymicznej transformacji i fuzji, która miała miejsce w latach 1979–1988. Powstała z połączenia angolskiej Semby z muzyką Compa z Haiti (w pierwszej fazie) oraz Zouk z Martyniki i Gwadelupy (w drugiej fazie, zwłaszcza pod wpływem grupy Kassav). Wprowadzenie nowoczesnych instrumentów, takich jak syntezator, wniosło nowe rytmiczne i melodyczne wpływy do muzyki angolskiej.
- Kizomba nie jest tańcem erotycznym ani seksualnym
Kizomba jest konsekwentnie definiowana jako taniec sensualny i zmysłowy.
• Jest to taniec charakteryzujący się wolnymi, płynnymi, rytmicznymi ruchami sensualnymi.
• Taniec ten koncentruje się na unisono i współdziałaniu (cumplicidade), w którym dwie osoby tańczą jako jedno.
• Mimo bliskości, zmysłowości oraz obecności falistych i rytmicznych ruchów, ten styl tańca jest wyraźnie określany w kontekście pokrewnych ruchów jako (nie seksualny) (não sexual). Kizomba skupia się zatem na uniesieniu zmysłowym (sensual) i postawie (attitude).
- Kizomba nie jest wyłącznie „Ginga” (żingą) ani „Banga” (bangą)
Chociaż elementy te są kluczowe dla interpretacji Kizomby, nie stanowią one samego tańca:
• Ginga (dla Kalumba/kobiety) nie jest choreografią ani pokazem ruchów ciała. Jest to postawa (attitude), wdzięk i esencja piękna.
• Banga (dla Muadié/mężczyzny) również nie jest tańcem. Opisuje dumę i styl mężczyzny (Muadié) – jego sposób chodzenia, ubierania się i prowadzenia partnerki.
- Kizomba nie jest tańcem wyłącznie pokazowym (Show)
Chociaż Kizomba może być prezentowana na scenie, jej podstawowy charakter jest społeczny (towarzyski) i imprezowy.
• Kizomba jest definiowana jako taniec miejski tańczony na spotkaniach i festach (imprezach). Sam termin „Kizomba” oznacza „Festa”.
• Istnieje styl Semba Social (z którego wywodzą się kroki Kizomby), tańczony bez sztuczek, bez upadków i kroków powietrznych, co czyni taniec dostępnym dla wszystkich i apeluje do tańca z wszystkimi. Kizomba, podobnie, w swoim podstawowym ujęciu jest tańcem prostym i normalnym w improwizacji.
• Jednak Kizomba jest również interpretowana jako spektakl taneczny. Od lat 80. XX wieku rozwijają się formy pokazowe i konkursowe.
• Odnotowano formy, takie jak Kizomba Aérea Cómica (komiczne formy z elementami akrobatycznymi) oraz nowoczesny styl KizoSemba de Improvisação de Show (Improwizacyjne KizoSemba Show), rozwijany w latach 2020/2024.
• Pierwszy międzynarodowy konkurs „Competição de Semba e Kizomba” odbył się w Portugalii w 2008 roku.
Agnieszka Kaczorowska i Filip Gurłacz oraz ich Taniec z Gwiazdami
Filip Gurłacz i Agnieszka Kaczorowska w programie „Taniec z Gwiazdami” zaprezentowali taniec który określili jako Kizomba. Ich pokaz wzbudził wiele emocji i otrzymał entuzjastyczne recenzje od widzów oraz jurorów. Jednak w sieciach społecznościowych pojawiły się głosy krytyczne podkreślające, że to, co pokazali, nie jest autentyczną Kizombą.
Kizomba to taniec o specyficznej technice – płynny, zmysłowy, prowadzony blisko ciała. Prezentacja tego tańca na scenie telewizyjnej powinna respektować jego charakterystyczny styl, osadzony w kulturze i tradycji Angoli, gdzie Kizomba wykształciła się jako subtelna forma tanecznej ekspresji. Niestety choreografia ukazana przez Filipa i Agnieszkę była mocno stylizowana i dostosowana do potrzeb widowiska, co spowodowało, że brakowało jej cech klasycznej Kizomby.
Nawet muzyka w przedstawieniu Filipa i Agnieszki nie była autentyczną Kizombą, lecz afro-bitem, który często bywa wykorzystywany w programach rozrywkowych jako bardziej dynamiczne tło muzyczne. Ten styl muzyczny różni się od klasycznej Kizomby, która ma wolniejsze tempo, miękkie rytmy i specyficzny klimat sprzyjający zmysłowej, bliskiej interpretacji tańca. Dlatego zarówno choreografia, jak i oprawa muzyczna w ich występie były widowiskowym show nastawionym na zdobycie widzów.
Wielu tancerzy i znawców stylu zauważa, że ruchy i pozycje zaprezentowane w tym programie bardziej przypominały przedstawienie, z elementami wyolbrzymionych gestów, które nie oddają prawdziwego charakteru Kizomby. Agnieszka Kaczorowska sama przyznała, że dopiero uczy się podstaw Kizomby, a jej ruchy, choć efektowne, nie oddają pełni techniki i stylu tego tańca.
Taki sposób prezentacji może niestety budować błędne wyobrażenie o Kizombie wśród widzów, którzy nie znają jej oryginalnej formy.
Podsumowując, choć występ był emocjonujący i przyciągający uwagę, taniec Filipa i Agnieszki nie spełnia kryteriów prawdziwej Kizomby, lecz jest raczej telewizyjnym show.
W sieciach społecznościowych można znaleźć wiele dyskusji na ten temat, gdzie doświadczeni tancerze podkreślają konieczność zachowania charakterystycznej esencji Kizomby zamiast tworzenia nadmiernie efektownych przedstawień, które mogą mylić widzów. Warto to zauważyć, aby szanować i promować autentyczność Kizomby.
Dlaczego Kizomba na YouTube nie jest klasyczną Kizombą
Na YouTube często można spotkać filmy określane jako Kizomba, które w rzeczywistości przedstawiają style takie jak UrbanKiz czy Kizomba Fusion.
Te nowoczesne odmiany wywodzą się z tradycyjnej Kizomby z Angoli, ale mocno się od niej różnią pod względem techniki i stylu.
UrbanKiz skupia się na bardziej liniowych ruchach, zdecydowanym prowadzeniu ramionami oraz wprowadza elementy innych tańców jak salsa czy Bachata, co odrywa go od bliskości i płynności klasycznej Kizomby.
Kizomba Fusion z kolei łączy tradycyjne kroki z artystyczną improwizacją i dodatkowymi figurami zaczerpniętymi z różnych stylów, stawiając na efektowność i rozbudowaną interpretację muzyki. W efekcie, klasyczna Kizomba pozostaje tańcem bliskiego kontaktu, zmysłowym i harmonijnym, a popularne na YouTube wersje to często widowiskowe adaptacje, które tworzą nowe formy tanecznej ekspresji, lecz nie oddają w pełni ducha oryginału.
Taka różnorodność stylów potrafi jednak mylić osoby, które zaczynają swoją przygodę z Kizombą, dlatego ważne jest, aby rozróżniać te taneczne odmiany.